rozkruszek maczny
Rozkruszek mączny (Acarus siro)

Budowa ciała

Gatunek roztocza pokryty słabo zabarwionym, gładkim i błyszczącym, miękkim pancerzem. Idiosomia podzielona jest poprzeczną bruzdą na propodsomię i hysterosomię. Szkodnik cechuje się wyraźnym dymorfizmem płciowym. Wrzecionowate ciało samca osiągają długość 0,3-0,4 mm i szerokość 0,27 mm. Odnóża pierwszej pary silnie wykształcone i zgrubiałe, na udach udach mają one silny kutikularny kolec. Stopy IV rzędy posiadają przyssawki płciowe, występują one równie po obu stronach otworu genitalnego Samice większe od samców, o owalnym lub jajowatym ciele o długości 0,4-0,7 mm i szerokości 0,28 mm. Gdy są wypełnione jajami stają się bardziej pękate. Otwór płciowy jest nakryty dwoma fałdami skórnymi i ma dwa palczaste narządy zmysłowe. Młode osobniki obu płci wyróżnia przezroczysta kutikuła, która wraz z rozwojem szkodnika zmienia barwę na jasno mleczną i delikatnie grubieje.

Rozwój owada

Samica rozkruszka mącznego składają jaja bezpośrednio do produktów spożywczych i na opakowania. Błyszczące, gładkie, owalne jajo o przezroczystym chorionie jest otoczone lepką substancją wytworzoną przez samice i przyklejone do podłoża. Przezroczysta larwa o wielkości 0,2 na 0,1 mm ma trzy pary odnóży pierwsza para ma charakterystyczny maczugowaty kształt. Protonimfa ma o jedną parę odnóży więcej niż larwa, zaczyna się u niej pojawiać zarys otworu genitalnego. Następnym stadium rozwoju jest tritonimfa, która po bokach szczelny płciowej po dwie pary wyrostków zmysłowych. Hypopus ruchomy czyli deutonimfa różni się wyglądem od pozostałych stadium rozwoju. jego ciało jest spłaszczone i jajowate.

Występowanie

Rozkruszka mącznego najczęściej można spotkać w magazynach gdzie żeruję na ziarnach zbóż, paszach, pieczywie, suszonych owocach, ziołach, produktach przemiału i produktach pochodzenia zwierzęcego. Najczęściej mnoży się w suszonym mięsie, sproszkowanym mleku, w serze, zarodkach pszenicy, w kaszy, ziołach i mące.

Szkodnik w produktach sypkich występuje w warstwie powierzchniowej, podobnie w przypadku serów i prasowanych makuchów gdzie uszkadza tylko zewnętrzną część. W produktach gruboziarnistych żeruje w całej masie worka lub pryzmy. Od strony zarodka atakowane są ziarna zbóż i inne nasiona,leczy tylko gdy są uszkodzone. Żer rozkruszka powoduje, iż nasiona obniżają zdolności kiełkowania, zaś porażenie mąki pogorszenie jej jakości.

Zwalczanie

Rozkruszek mączny jest jednym z najpospolitszych szkodników magazynowych, jest on rozwlekany na porażonych produktach co pozwala mu na atak o dużej skali. U pracowników magazynu zaatakowanego przez rozkuszka mogą wystąpić objawy świądu i podrażnienia skórne zwane „świądem magazynierów”. Roztocz spożyty wraz z porażonym produktem może wywołać zaburzenia żołądkowo- jelitowe.

Zaleca się podejmowanie środków profilaktycznych takich jak kwarantannie wewnętrznej jak i zewnętrznej oraz utrzymaniu magazynów, młynów w czystości. Można stosować wysokie temperatury które niszczą szkodnika. Najszybsza i najskuteczniejsza jest metoda chemiczna, którą przeprowadza doświadczona ekipa DDD.