Inspekcja pomieszczeń magazynowych
Inspekcja miejsc, w których przechowywane są produkty narażone na atak ze strony trojszyków, ma na celu wykrycie wszystkich produktów, które są zasiedlone przez szkodniki: ziarno zbóż, opakowane produkty żywnościowe, resztki produkcyjne, itp. Polega m. in. na sprawdzeniu, czy trojszyk nie rozwija się w resztkach znajdujących się w szparach ścian i podłóg, między paletami z towarem, między opakowaniami oraz w innych niedostępnych miejscach. W tym celu należy podnieść opakowanie i sprawdzić, czy na podłożu są żywe lub martwe trojszyki. Ocenić też trzeba stan opakowania, czy nie ma w nich drobnych otworków (wgryzanie się do wewnątrz), a podejrzany towar w uszkodzonym opakowaniu należy otworzyć i przesiać zawartość przez sito. Zwalczanie Trojszyka w silosach i magazynach to jedna z usług, które wykonujemy bardzo skutecznie.
Do wczesnego wykrywania trojszyków w pomieszczeniu z produktami używamy pułapek feromonowych „Panko”, które wabią samice i samce trojszyka ulca i trojszyka gryzącego. Pułapki te mogą być ustawione na powierzchni przy produkcie, np. na workach, albo zawieszone np. przy ścianie.
Do ustawionych pułapek szybko wabione są młode trojszyki gryzące, które poszukują nowych miejsc do rozmnażania się. Jeśli w pułapkach nie stwierdzimy trojszyków, a inspekcja pomieszczenia wskazuje na ich obecność, wówczas można przypuścić, że trojszyki mają nieograniczony dostęp do pokarmu. Gdy w pułapce podłogowej znalezione zostaną liczne trojszyki, a w pomieszczeniu latające trojszyki nie są widoczne, chociaż warunki sprzyjają lotom, wówczas można przypuścić, że również trojszyki mają nieograniczony dostęp do pokarmu.
Ale jeśli trojszyki złapano do pułapki ustawionej na podłodze i/lub do zawieszonej pułapki, wówczas można stwierdzić, że wdrożone zabiegi higieniczne „działają” (np. brakuje im pokarmu). Trzeba jednak podjąć działania zapobiegawcze, aby one nie opanowały nowych pomieszczeń.
Jeśli dorosłe trojszyka ulca złapano do pułapki ustawionej na podłodze pomieszczenia lub na półce, wówczas można podejrzewać, że w pobliżu znajduje się źródło pokarmu, które jest zasiedlone przez szkodnika. Ale jeśli w pułapkach są trojszyki gryzące, wówczas ww. wniosek nie zawsze jest słuszny, bo mógł przylecieć z innego, nawet oddalonego miejsca!
Zwalczanie szkodników magazynowych
W ochronie przechowywanych produktów przed trojszykami i innymi szkodnikami magazynowymi ważne miejsce zajmuje profilaktyka, a więc proste, ale bardzo ważne ogólnogospodarcze zabiegi higieniczno-sanitarne, które mają na celu niedopuszczenie do rozwoju szkodników w magazynach. Przed wprowadzeniem produktów do magazynu należy zadbać o jego stan.
Pasze, ziarno zbóż i inne produkty powinny być magazynowane w specjalnych budynkach. Budynek, nawet z małym pomieszczeniem magazynowym, w którym przechowywać będziemy pasze, musi być zaprojektowany tak, aby dostęp szkodników do zgromadzonych pasz był ograniczony lub nawet niemożliwy. Ważny jest rodzaj materiału użytego do budowy magazynu i jego usytuowanie. Budynek powinien być wyposażony w urządzenia do wietrzenia lub suszenia produktów oraz powinien mieć odpowiednie warunki do prawidłowej kontroli stanu przechowywanych produktów, a w razie potrzeby do przeprowadzenia zabiegów zwalczania szkodników.
Magazyny powinny być suche. Należy zwrócić uwagę na to, aby woda nie przenikała do magazynu z zewnątrz przez nieszczelne ściany i sufity lub od spodu budynku. Magazyn powinien mieć dobre fundamenty nie przepuszczające wilgoci, a podłogę cementową.Podłogi, ściany i przegrody powinny być szczelne i gładkie. Przed złożeniem produktu w pomieszczeniu należy wszelkie szpary, szczeliny i dziury wypełnić kitem, cementem lub zaprawą murarską. W pomieszczeniach magazynowych nie powinny gromadzić się resztki produktu. W prymitywnych i prostych spichlerzach, w których drewniane ściany i podłogi mają dużo szczelin, trudniej jest uchronić przechowywane produkty niż tam, gdzie magazyn jest szczelny i łatwy do oczyszczenia.
Okna powinny być oszklone i szczelnie zamykające się. Okna otwierane zabezpiecza się dodatkowo siatką o małych otworach, która wtedy, gdy okna są otwarte, nie pozwala na przenikanie z zewnątrz trojszyków i innych szkodliwych owadów, ptaków i gryzoni.
W odległości 2-3 m od budynku magazynowego lub inwentarskiego ziemia powinna być utwardzona i bez darni. W najbliższym sąsiedztwie nie powinno być słomy, śmieci czy resztek ziarna. W sąsiedztwie budynków powinna być ciągle utrzymywana czystość.
Czystość obiektów i pomieszczeń magazynowych jest jednym z najważniejszych warunków właściwego przechowywania pasz.
Należy ściany, sufit i podłogę magazynu dokładnie oczyścić usuwając resztki pasz i innych produktów, śmieci, zmiotki, pajęczynę i kurz, a nawet je wygładzić. Duża ilość pyłu i brudu w pomieszczeniu pochłania stosowane preparaty owadobójcze i znacznie ogranicza kontakt szkodników z każdym insektycydem. Aktywność wielu dobrych środków owadobójczych w pomieszczeniach zapylonych i brudnych jest krótka.
Preparaty kontaktowe działają na owady głównie poprzez pokrycie ciała porażając układ nerwowy, ale również poprzez przewód pokarmowy, gdy zostaną naniesione na ich pokarm (np. na resztki pasz w szczelinach ścian). Preparaty te można stosować do powierzchniowego opryskiwania pustych pomieszczeń magazynowych i inwentarskich oraz do opryskiwania lub zaprawiania ziarna.
Opryskiwanie – metoda zwalczania trojszyka
Opryskiwanie należy przeprowadzać według szczegółowych zaleceń stosowania preparatu podanych w etykiecie-instrukcji stosowania wybranego środka ochrony roślin. Gdy magazyn jest silnie zaatakowany przez szkodniki, wówczas należy opryskiwać nie tylko jego sufit, ściany i podłogi, ale także zewnętrzne ściany budynku i podłoże przylegające do ścian budynku z zewnątrz. Po zabiegu pomieszczenie pozostawić możliwie jak najdłużej zamknięte (najmniej przez 4 godziny).
Po dwóch dobach sprawdzamy pomieszczenie, czy znajdują się w nim martwe owady. Jeśli w jednym lub kilku miejscach stwierdzimy szkodniki, wówczas należy je dokładnie sprawdzić, dokładniej usunąć resztki pasz i produktów i ewentualnie powtórzyć zabieg opryskiwania tych miejsc. Kontrolą należy objąć również narzędzia i maszyny używane do pracy, a także środki transportu, które należy dezynsekować kontaktowymi chemicznymi środkami owadobójczymi. Magazyny na pasze i puste pomieszczenia inwentarskie, w którym występują trojszyki, można też zamgławiać (Actellic 500 EC), odymiać (Actellic 20 FU) lub nawet opylać (K-Obiol 02 DP).
Do pustego magazynu, w którym przeprowadzono zabiegi higieniczno-sanitarne i niezbędną dezynsekcję chemiczną preparatem kontaktowym można wprowadzać pasze oraz zboże, oczyszczone z piasku i nasion chwastów, odpowiednio przesuszone i schłodzone. Produkty i opakowania przed złożeniem do magazynu należy zawsze kontrolować, czy nie zawierają szkodników.
Zwalczanie szkodników żerujących w paszach
Zwalczanie szkodników żerujących w paszach polega na stosowaniu preparatów gazowych, czyli fumigacji. Do dezynsekcji gazowej obecnie używany jest tylko jeden gaz – fosforowodór, powstający z fosforków metali pod wpływem wilgoci. Dociera on do produktów tam, gdzie nie wnikają zwykłe pestycydy kontaktowe. Niszczy szkodniki szybko i skutecznie. Fosforowodór należy zalecać tylko do gazowania pasz tylko w szczelnych pomieszczeniach zamkniętych, gwarantujących wysoki standard gazoszczelności, w których wymagane stężenie gazu można utrzymać przynajmniej przez 5 dni.
Fumiganty są bardzo silnymi truciznami dla ludzi i zwierząt i dlatego zabiegi gazowania mogą wykonywać tylko przeszkolone ekipy, posiadające odpowiednie uprawnienia do nabywania i stosowania środków ochrony roślin zaliczanych do bardzo toksycznych (T+) i toksycznych (T).
Mniejsze partie drogich produktów żywnościowych należy przechowywać w szczelnych pojemnikach. Po wykryciu trojszyków w partii produktu, należy ją natychmiast usunąć z pomieszczenia, aby szkodniki magazynowe nie zasiedliły sąsiedniej żywności.
Znajdujące się w pobliżu produkty, chociaż nie są zajęte przez szkodnika lub są podejrzewane, że dostały się do nich pojedyncze szkodniki, umieścić w mroźni w temperaturze –18oC i przetrzymać przez 6 dni.
Opracował:
prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz