Osa pospolita (Vespula vulgaris) to błonkówka zaliczana do rodziny osowatych. W Polsce występuje powszechnie za równo na obszarach wiejskich jak i miejskich.
Czym się żywi Osa?
Dieta os jest silnie uzależniona od ich stadium rozwojowego. Larwy os jedzą mięso innych owadów, które łowione są przez osobniki dorosłe. Osobniki dorosłe żywią się pokarmami zawierającymi w składzie cukier takimi jak nektar i spadź. Nie pogardzą również rozlanym sokiem lub przejrzałymi owocami.
Jak wygląda Osa?
Osa pospolita posiada dwie pary przezroczystych, cienkich skrzydeł z których pierwsza jest zdecydowanie większa od drugiej. Owad te ma trzy pary żółtych nóg. Zakończone są one umożliwiającymi chodzenie po różnych powierzchniach oraz przytrzymywanie ofiary pazurkami. Osa pospolita posiada aparat gębowy gryzący, zaopatrzone w wyjątkowo silne żuwaczki. Czułki krótkie. Po bokach głowy duże oczy o złożonej budowie. Na końcu masywnego, wyraźnie wyodrębnionego odwłoka znajduje się żądło z gruczołem jadowym. Na czole osy znajdują się 3 czarne kropki. Ostrzegawcze żółto-czarne ubarwienie sprawia, że osy widoczne są z daleka. Ciała dorosłych samic mają od 10-14 mm w przypadku robotnic do 16-18 mm w przypadku królowych. Ciała samców mają od 13 do 15 mm.
Rozwój Os
Królowa os wybudza się ze snu wiosną . Po wybudzeniu się zaczyna poszukiwać miejsca na gniazdo. Najczęstsze miejsca w których budowane są gniazda os to krzewy, drzewa i poddasza. Często zdarza się też, że gniazda os budowane są w ziemi. Często wykorzystywane są do tego celu nory małych ssaków.
Jak wygląda gniazdo os?
Materiałem do budowy gniazd os jest masa papierowa, którą osy tworzą poprzez przeżuwanie roślin. Podstawowym elementem budowy gniazd os są sześciokątne komórki. Komórki te tworzą plastry, a gniazda os składają się z wielu warstw tego typu plastrów.
Pierwszy plaster gniazda tworzony jest przez królową, a kolejne plastry tworzone są przez robotnice. Gniazdo rozbudowywane jest wiosną i latem. Pod koniec tego okresu zaczyna się rójka w trakcie której samce i młode samice wychodzą z gniazda do którego już nigdy nie wrócą. Zapłodnione samice ukrywają się przez całą zimę w domach, dziuplach, szczelinach drzew itp. Te, które przeżyją wiosną zostaną nowymi królowymi w nowych gniazdach. Okres życia os uzależniony jest od kasty. Najdłużej, bo aż kilka lat żyją królowe. Robotnice żyją nie dłużej niż 6 miesięcy. Najkrócej, bo tylko kilka dni żyją trutnie.
Użądlenie Osy
Głównym problemem ze strony os są ich użądlenia. Powodują one silny ból i czerwoną opuchliznę. Zazwyczaj wspomniana reakcja skórna znika po kilku godzinach. Użądlone miejsce warto przemyć wodą utlenioną lub mydłem. Zapobiegnie to zakażeniu miejsca ugryzienia przez bakterie. W zmniejszeniu obrzęku i bólu wokół miejsca ugryzienia pomogą też zimne okłady.
Wstrząs anafilaktyczny wywołany użądleniem
Niestety użądlenie osy nie zawsze kończy się tylko krótkotrwałym bólem. U osób uczulonych na jad os już kilka użądleń może spowodować wstrząs anafilaktyczny, który może doprowadzić do śmierci użądlonej osoby. Objawy wstrząsu to:
- nudności
- wymioty
- przyśpieszenie oddechu i bicia serca
- opuchlizna twarzy i języka
- zawroty głowy
- drgawki
- utrata przytomności
Osoba, u której wystąpił wstrząs anafilaktyczny powinna jak najszybciej znaleźć się w szpitalu. Bardzo niebezpieczne za równo dla osób uczulonych na jad os jak i dla nie uczulonych są użądlenia w okolicach układu oddechowego. Mogą one wywołać wymagający pilnej lekarskiej interwencji obrzęk.
Szukasz firmy usuwającą gniazda os?
Insektpol – tel. +48 505 177 654
Zwalczanie os
Poradzenie sobie z problemem os jest niezwykle trudne. Jedną z istniejących możliwości jest skorzystanie z pomocy straży pożarnej. Niestety jest to możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy ich gniazda znajdują się w przestrzeni publicznej. Inną możliwością jest samodzielne ściągnięcie gniazda. Pierwszym etapem walki z osami jest zlokalizowanie gniazda. Najłatwiej jest to zrobić obserwując przylatujące i wylatujące robotnice. Kolejne działania, które należy podjąć w przypadku samodzielnego ściągania gniazda to:
- Poczekanie do zmroku, gdy osy nie są już aktywne,
- Ubranie się w odpowiedni strój zapewniający ochronę przed osami. Najlepsze są specjalistyczne kombinezony używane przez pszczelarzy. Jeśli jednak nie posiadamy takiego stroju możemy zaryzykować i skomponować odpowiedni strój z posiadanych ubrań. Najważniejszą zasadą jest to, że żadna część ciała nie powinna pozostać odsłonięta. Strój powinien być gruby i składać się z wielu warstw. Nogawki spodni i rękawy bluzy powinny być ściśnięte wokół nadgarstków i kostek, a głowa zasłonięta. Nie należy zapominać o właściwym zabezpieczeniu rąk. Najlepsze do tego celu są skórzane rękawice.
- Neutralizacja gniazda os specjalnym środkiem
- Ściągnięcie gniazda
Należy podkreślić, że samodzielne ściąganie gniazd os nie jest dobrym pomysłem i wiąże się ze sporym ryzykiem dla podejmującej się tego zadania osoby. W trakcie ściągania gniazda zawsze należy mieć asekuracje ze strony drugiej osoby, która wezwie pomoc jeśli pójdzie nie po naszej myśli w trakcie tej czynności.
Inne sposoby na poradzenie sobie z problemem os to:
- zadymienie gniazd świecami dymnymi.
- Opylanie otoczenia gniazda środkami owadobójczymi. Owady będą wnosić trujący preparat do gniazda.
- Zalewanie gorącą wodą gniazd zbudowanych w ziemi
- Zawieszenie pułapek na osy pomiędzy ich gniazdem, a miejscem, gdzie są one nie mile widzianymi gośćmi
- Rozłożenie przynęty w postaci odpadków mięsnych lub rybnych zmieszanych z wolno działającą trucizną.
Środki ostrożności
Nawet jeśli usuniemy gniazda os nigdy nie możemy mieć pewności, że nie pojawi się żadna zabłąkana osa. Po za tym nie zawsze mamy możliwość usunięcia wszystkich gniazd os z okolicy. Dlatego w okresach roku, w których pojawiają się osy nie możemy zapominać o środkach ostrożności minimalizujących ryzyko użądlenia. Aby uniknąć użądlenia osy nie należy:
- chodzić boso po trawie
- przesiadywać pod drzewami owocowymi
- stosować balsamów, perfum i olejków, które przyciągają osy swoim zapachem
- pozostawiać niezakręconych napojów
W powstrzymaniu os przed wlatywaniem do domów i mieszkań z zewnątrz pomogą moskitiery w oknach. Futryny okien i drzwi można spryskać substancjami, które tworzą barierę powstrzymującą osy przed wlatywaniem do naszego domu.
Niestety próby samodzielnego zwalczania os mogą skutkować powstaniem poważnych obrażeń. Niezbędne jest posiadanie odpowiedniej wiedzy i doświadczenia. Dlatego warto powierzyć zwalczanie os firmie profesjonalnie zajmującej się ich zwalczaniem takiej jak Insektpol.