Czym jest sierposz rozkruszkowiec?
Sierposz rozkruszkowiec jest drapieżnym gatunkiem roztocza z rodziny sierposzowatych polującym na inne gatunki roztoczy. Występuje wyłącznie na terenie magazynów i jest największym wrogiem innych gatunków roztoczy żyjących na terenie magazynów. Sierposz rozkruszkowiec jest żarłoczny i wytrzymały. Mimo to rzadko zdarza się, aby doprowadził on do całkowitej likwidacji innych roztoczy w danym miejscu. Dlatego nie jest on wykorzystywany do walki z nimi. Jego obecność w produktach jest wręcz niewskazana ponieważ zanieczyszcza produkty swoimi oskórkami i pancerzami. Jedynie w przypadku ziarna przeznaczonego do siewu można rozważyć użycie sierposza rozkruszkowca do zwalczania innych gatunków roztoczy.
Sierposzowate (Cheyketidae)
Sierposzowate to rodzina roztoczy. Nogogłaszczki sierposzowatych są silnie rozwinięte, sierpowate i zakończone pazurem. Chelicery sierposzowatych są sztylecikowate. Układ oddechowy sieposzowatych jest wykształcony. Stigmy tchawek znajdują się u podstawy chelicer. Stopy zakończone są grzbietowym empodium i dwoma pazurkami. Wszystkie roztocza zaliczane do rodziny sierposzowatych roztocza są roztoczami drapieżnymi. Obok sierposza rozkruszkowca na terenie magazynów występują też inne zaliczane do tej rodziny gatunki roztoczy w tym Cheyletus trouessarti, Acaropsis docta Berlese, Cheyletomorpha venustissima i Cheyetomorpha lepidopterum.
Jak wygląda sierposz rozkruszkowiec?
Sierposz rozkruszkowiec jest wyjątkowo duży jak na roztocza. Ma od 0,5 do 1 milimetra długości. Jest to znacząco więcej niż w przypadku roztoczy takich jak rozkruszek mączny (od 0,4 do 0,7 milimetra w przypadku samic i od 0,3 do 0,4 milimetra w przypadku samców), rozkruszek drobny (od 0,32 do 0,48 milimetra w przypadku samic i 0,31 milimetra w przypadku samców), rozkruszek wydłużony (około 0,6milimetra w przypadku samic i około 0,4 milimetra w przypadku samców), rozkruszek serowy (od 0,5 do 0,7 milimetra w przypadku samic i od 0,45 do 0,55 milimetra w przypadku samców), roztoczek owłosiony (od 0,4 do 0,6 milimetra w przypadku samic i od 0,37 do 0,52 milimetra w przypadku samców), roztoczek domowy (od 0,45 do 0,75 milimetra w przypadku samic i od 0,39 do 0,42 milimetra w przypadku samców), roztoczek nagi (od 0,35 do 0,40 milimetra w przypadku samic i od 025 do 0,30 milimetra w przypadku samców), roztoczek brunatny (od 0,39 do 0,42 milimetra w przypadku samic i od 0,30 do 0,32 milimetra w przypadku samców), roztoczek suszowy (około 0,44 milimetra w przypadku samic i 0,35 milimetra w przypadku samców) i brzuchacz drapieżny (0,22 milimetra w przypadku samic i od 0,14 do 0,16 milimetra w przypadku samców). Spośród szeroko rozpowszechnionych w Polsce roztoczy jedynie rozkruszek korzeniowy osiąga rozmiary podobne do sierposza rozkruszkowca. Tak duże rozmiary wynikają z faktu, że sierposz rozkruszkowiec poluje na inne gatunki roztoczy.
Ciało sierposza rozkruszkowca ma kształt rombu ze stożkowatym dziobem i sierpowatymi głaszczkami z przodu. Pancerz sierposza rozkruszkowca jest żółtawy i matowy. Jego struktura ma postać drobnych listewek. Szczecinki sierposza rozkruszkwca są krótkie i nieliczne. Gnatosoma sierposza rozkruszkowca ma wysuwający się do przodu sztylecik, który używany jest przez sierposza rozkruszkowca do przebijania ciał jego ofiar. Nogogłaszczki sierposza rozkruszkowca są wyjątkowo silne. Zbudowane są one w sposób umożliwiający przytrzymywanie i chwytanie zdobyczy. Golenie sierposza rozkruszkowca zakończone są tępym pazurkiem. U nasady goleni znajdują się dwa guziki. Przez pancerz sierposza rozkruszkowca prześwieca ciemny układ pokarmowy, który ma kształt krzyża. Odnóza sierposza rozkruszkowca są długie i smukłe. Składają się one z pięciu ruchomych członów. Biodra zrośnięte są z ciałem. Odnóża I pary są silniej wykształcone niż pozostałe.
Rozmnażanie się i rozwój sierposza rozkruszkowca
Sierposze zazwyczaj rozmnażają się partenogenetycznie. Partenogeneza znana również jako dzieworództwo polega na tym, że rozwój osobników potomnych z komórki jajowej następuje bez udziału plemnika. Samce sierposza rozkruszkowca występują bardzo rzadko.
Po wylęgu samice sierposza rozkruszkowca żerują bardzo intensywnie po czym zaczynają składać jaja. Sklejone ze sobą jaja umieszczane są przez nie na produktach, ich opakowaniach i szczelinach w liczących od 35 do 65 sztuk złożach. Zazwyczaj samica składa około 72 jaja. Maksymalnie jest to 137 jaj. Jaja przytwierdzane są przez nią do podłoża. Samice pilnują złożonych jaj i odpędzają od nich inne roztocze.
Pożywieniem sierposza rozkruszkowca są roztocza roślinożerne i niewielkie owady. Po upływie od 3 do 12 dni z jaj sierposza rozkruszkowca wylegają się larwy. Jako pierwsze wylęgają się larwy z najwcześniej złożonych jaj znajdujących się w dolnej warstwie złoża. Rozwój larw sierposza rozkruszkowca najszybszy jest w temperaturze wynoszącej od 8 do 32°Celsjusza i przy wilgotności względnej wynoszącej co najmniej 55%. Optymalne dla rozwoju sierposza rozkruszkowca warunki to wilgotność względna wynosząca 80% i temperatura wynosząca od 20 do 23°Celsjusza. W takich warunkach rozwój sierposza rozkruszkowca trwa około 17 dni, a śmiertelność naturalna jest bardzo niska i wynosi jedynie 7%. W wyższych temperaturach rozwój sierposza rozkruszkowca może trwać jeszcze krócej bo jedynie 7 dni, lecz jednocześnie wzrasta śmiertelność sierpowców rozkruszków. Dorosłe samice sierposza rozkruszka żyją do 7 miesięcy. Najczęściej jest to od 1 do 2 miesięcy.
Czym żywki się sierposz rozkruszkowiec ?
Sierposz rozkruszkowiec występuje wyłącznie na terenie magazynów w tym zwłaszcza w tych w których przechowywane są produkty gruboziarniste. Larwy sierposza rozkruszkowca żywią się jajami i larwami roztoczy roślinożernych. Osobniki dorosłe sierposza rozkruszkowca atakują wszystkie stadia rozwojowe roztoczy. Szczególnie narażone na ataki sierposza rozkruszkowca są roztocza mające cienkie pancerze i krótkie szczecinki. Podejrzewa się, że właśnie zwiększenie ryzyka ze strony drapieżnych roztoczy sprawia, że wiele gatunków roztoczy ma długie szczecinki mimo iż wiąże się z tym wiele niedogodności. Przede wszystkim długie szczecinki utrudniają roztoczom żerowanie w głębszych warstwach sypkich produktów. Tak jest między innymi w przypadku roztoczka owłosionego, który w przypadku produktów sypkich może żerować wyłącznie w ich płytszych warstwach.
Podczas ataku sierposz rozkruszkowiec chwyta swoją ofiarę za odnóże, wbija w jej ciało sztylecik i wprowadza paraliżującą ofiarę wydzielinę. Następnie sierposz rozkruszkowiec wysysa płynną zawartość pancerza i pozostawia jedynie sam pusty pancerz. Pojedynczy osobnik sierposza rozkruszkowca zabija w ciągu swojego życia 100 innych roztoczy. W przypadku braku pożywienia sierposz rozkruszkowiec może żywić się własnymi jajami lub larwami. Szczególnie wytrzymałe na głód są samice sierposza rozkruszkowca. W temperaturze wynoszącej 6°Celsjusza i w przypadku całkowitego nasycenia powietrza parą wodną mogą one przeżyć bez jedzenia do 7 miesięcy. Przy temperaturze wynoszącej 15°Celsjusza czas ten skraca się do 2,5 miesiąca.