W obliczu rosnących wyzwań związanych z kontrolą owadów, od komarów po wszy, permetryna wyłania się jako jeden z kluczowych środków w arsenale środków ochrony przed owadami. Ta syntetyczna substancja chemiczna, będąca powszechnie stosowanym insektycydem i akarycydem, oferuje skuteczną ochronę, jednocześnie pozostając stosunkowo bezpieczną dla ludzi i zwierząt domowych.
Permetryna: co to?
Permetryna jest syntetycznym związkiem chemicznym z grupy pyretroidów, zaprojektowanym na wzór naturalnych insektycydów występujących w kwiatach chryzantemy. Została opracowana w latach 70. XX wieku i od tego czasu jest szeroko stosowana w rolnictwie, ogrodnictwie, a także w produktach przeznaczonych do użytku domowego i osobistego.
Permetryna została zsyntetyzowana po raz pierwszy w 1973 roku przez zespół naukowców pracujących dla firmy Rothamsted Research w Wielkiej Brytanii. Głównym celem badań, które doprowadziły do jej odkrycia, było stworzenie substancji, która byłaby skuteczna jako insektycyd, jednocześnie charakteryzując się niską toksycznością dla ssaków.
Wynalezienie permetryny było częścią szerszego wysiłku naukowego mającego na celu rozwój nowej klasy pestycydów znanych jako pyretroidy. Pyretroidy, w tym permetryna, zostały zaprojektowane tak, aby naśladować działanie pyretryn, naturalnych insektycydów występujących w kwiatostanach niektórych gatunków chryzantem. Celem było stworzenie substancji bardziej stabilnej i dłużej działającej niż naturalne pyretryny, które szybko się rozkładają pod wpływem światła i powietrza.
Odkrycie i rozwój permetryny miały znaczący wpływ na rolnictwo, kontrolę szkodników w gospodarstwach domowych oraz zdrowie publiczne. Dzięki swojej skuteczności w zwalczaniu szerokiego zakresu owadów, przy jednoczesnej niskiej toksyczności dla ludzi i ssaków, permetryna stała się jednym z najpopularniejszych insektycydów na świecie.
Dezynsekcja. Sprawdź, co wiesz na jej temat.
Permetryna: jak działa?
Mechanizm działania permetryny polega na zakłócaniu normalnej funkcji neuronów owadów, co prowadzi do paraliżu i śmierci. Permetryna wpływa na kanały sodowe w komórkach nerwowych, co zakłóca przekazywanie impulsów nerwowych. Dla ludzi i większości ssaków, permetryna jest znacznie mniej toksyczna ze względu na ich różnice w fizjologii i szybszy metabolizm tego związku.
Permetryna, będąc syntetycznym związkiem z grupy pyretroidów, działa na szkodniki głównie poprzez zakłócanie normalnego funkcjonowania ich układu nerwowego. Jej głównym celem są kanały sodowe, które są kluczowymi komponentami w procesie przekazywania impulsów nerwowych.
W normalnych warunkach, kanały sodowe w komórkach nerwowych otwierają się i zamykają w kontrolowany sposób, umożliwiając przepływ jonów sodu, co jest niezbędne do przekazywania impulsów nerwowych. Permetryna zakłóca ten proces, powodując, że kanały sodowe pozostają otwarte dłużej niż zwykle. To prowadzi do nadmiernego przepływu jonów sodu do komórki nerwowej.
Nadmierne pobudzenie i paraliż
Nadmierne gromadzenie się jonów sodu w komórce nerwowej powoduje hiperaktywację neuronu, co prowadzi do większego niż zwykle pobudzenia owada. Owad doświadcza wtedy niekontrolowanych ruchów, drgawek, a w końcu paraliżu. Owady szybko tracą wówczas zdolność do poruszania się i padają na ziemię. Ostatecznie, ten stan prowadzi do śmierci owada. Może to trwać od kilku minut do kilku godzin, w zależności od dawki permetryny i rodzaju owada.
Szeroki zakres działania
Permetryna jest skuteczna przeciwko szerokiej gamie szkodników, w tym komarów, kleszczy, wszy, pcheł, motyli, niektórych gatunków mrówek i innych owadów. Jej skuteczność sprawia, że jest powszechnie stosowana zarówno w rolnictwie, jak i w produktach przeznaczonych do użytku domowego. Dla ludzi i większości ssaków, permetryna jest znacznie mniej toksyczna. Ssaki mają szybszy metabolizm, który pozwala im efektywniej rozkładać permetrynę, a także różnice w strukturze kanałów sodowych, co sprawia, że są one mniej wrażliwe na działanie tego związku.
Niemniej jednak należy zachować ostrożność, szczególnie w przypadku kotów, które mają ograniczoną zdolność do metabolizowania pyretroidów.
Permetryna: jak stosować?
Permetryna jest często stosowana do impregnacji odzieży, moskitier i sprzętu kempingowego. Jest szczególnie skuteczna w ochronie przed komarami, kleszczami i innymi owadami, co czyni ją popularnym wyborem wśród podróżników i osób przebywających na zewnątrz. W rolnictwie permetryna jest używana do ochrony upraw przed szkodnikami. Jest skuteczna przeciwko szerokiej gamie owadów, w tym przędziorkom, gąsienicom i różnym owadom żerującym na liściach.
Permetryna znajduje zastosowanie w domowych środkach owadobójczych, zwłaszcza w produktach przeznaczonych do zwalczania wszy i pcheł. Jest również składnikiem niektórych produktów przeciwpchelnych i przeciwkleszczowych dla zwierząt domowych. Unikaj stosowania permetryny bezpośrednio na skórę i zawsze używaj jej w dobrze wentylowanych pomieszczeniach.
Jak działa permetryna na świerzb?
Permetryna jest często stosowana w leczeniu świerzbu, choroby skórnej wywoływanej przez roztocza świerzbowca ludzkiego (Sarcoptes scabiei). Podobnie jak w przypadku innych owadów, permetryna działa na świerzbowce poprzez zakłócanie normalnego funkcjonowania ich układu nerwowego. Lek zawierający permetrynę działa przez kontakt, co oznacza, że musi być bezpośrednio nałożona na skórę, aby był skuteczny. Po nałożeniu na skórę, penetruje ona naskórek, gdzie roztocza świerzbu zazwyczaj żyją i rozmnażają się.
Permetryna jako lek jest zwykle dostępna w formie kremu lub lotionu (zazwyczaj 5%) do stosowania na skórę. Czasami konieczne jest powtórzenie leczenia, aby upewnić się, że wszystkie roztocza i ich jaja zostały zniszczone. Permetryna jest jednym z najskuteczniejszych leków stosowanych w leczeniu świerzbu, z wysoką skutecznością w eliminacji roztoczy.
Pasożyty w domu? Dowiedz się, jak z nimi walczyć.
Permetryna: szkodliwość?
Chociaż permetryna jest stosunkowo bezpieczna dla ludzi i ssaków, jest wysoce toksyczna dla owadów, ryb i innych organizmów wodnych. Należy zachować ostrożność, aby nie zanieczyszczać zbiorników wodnych. Nie wolno dopuścić do zanieczyszczania zbiorników wodnych i stosować ją z dala od cieków wodnych.
Permetryna jest składnikiem niektórych środków przeciw pchłom i kleszczom dla psów. Nigdy nie stosuj produktów przeznaczonych dla psów na kotach, ponieważ koty są szczególnie wrażliwe na toksyczne działanie permetryny. Produkty zawierające permetrynę powinny być stosowane z dala od nich. Permetryna jest toksyczna dla organizmów wodnych.
Permetryna: szkodliwość dla dzieci
Permetryna stosowana zgodnie z zaleceniami jest uważana za bezpieczną po wyschnięciu. Jednakże należy unikać bezpośredniego kontaktu dzieci ze świeżo traktowanymi powierzchniami, dopóki substancja nie wyschnie całkowicie. Wdychanie permetryny może powodować podrażnienie dróg oddechowych, dlatego ważne jest, aby unikać wdychania jej przez dzieci. Stosowanie w dobrze wentylowanych pomieszczeniach lub na zewnątrz jest zalecane. Chociaż permetryna jest mniej toksyczna dla ludzi i ssaków niż dla owadów, nadal posiada potencjał toksyczny, szczególnie w przypadku niewłaściwego stosowania. Przypadkowe połknięcie, szczególnie w większych ilościach, może być niebezpieczne.
Substancja sama w sobie ta nie jest przeznaczona do bezpośredniego stosowania na skórę (z wyjątkiem leków sprzedawanych na receptę), zwłaszcza u dzieci. Istnieją inne repelenty, takie jak DEET, pikarydyna czy olejek z eukaliptusa cytrynowego, które są odpowiednie do bezpośredniego stosowania na skórę. Niektóre dzieci mogą być bardziej wrażliwe na permetrynę i mogą doświadczać reakcji alergicznych lub podrażnień skóry. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów alergii lub podrażnienia, należy zaprzestać stosowania i skonsultować się z lekarzem.
Jakimi metodami zwalczać insekty w domu?
Ile kosztuje permetryna?
Preparaty przeciw pchłom i kleszczom dla psów zawierające permetrynę mogą kosztować od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych, w zależności od marki, wielkości opakowania i formy produktu (np. krople, obroże). Koncentraty permetryny stosowane w rolnictwie mogą być droższe, zwłaszcza gdy są sprzedawane w większych opakowaniach. Ceny mogą wahać się w granicach 1200 złotych za wysoko skoncentrowany preparat z permetryną w opakowaniu 1000 ml.
Permetrynę można kupić w sklepach z artykułami ogrodniczymi, sklepach turystycznych, aptekach, sklepach ze sprzętem kempingowym, a także online. Zawsze warto porównać ceny w różnych sklepach i platformach internetowych, aby znaleźć najlepszą ofertę. Pamiętaj, aby zawsze przestrzegać instrukcji stosowania i środków bezpieczeństwa zawartych na etykiecie produktu.