Czym jest pokątnik złowieszczek (Blaps mortisaga L.)
Pokątnik złowieszczek to duży owad zaliczany do rodziny czarnuchowatych.
Jak wygląda pokątnik złowieszczek
Osobniki dorosłe pokątnika mają od 20 do 28 milimetrów długości. Czułki pokątnika są długie. Sięgają one aż do nasady przedplecza. Czwarty, piąty i szósty człony czułek mają długość większą od szerokości. Głowa, przedplecze i pokrywy są punktowane, ale ich punktowanie jest drobne i płytkie. Odnóża smukłe, stopy walcowate. W ostatniej parze nóg pokątnika pierwszy człon jest dłuższy od pozostałych razem wziętych. Ciało pokątnika jest czarne i wydłużone. Pokrywy pokątnika mają bardzo nietypowy kształt będący charakterystyczną cechą tego gatunku. Są one owalne, ale z tyłu tworzą one coś w rodzaju ogonka znanego jako mucro. Słowo mucro pochodzi od greckiego słowa múkron oznaczającego ostro zakończony punkt.
Występowanie pokątnika – gdzie można spotkać szkodnika
Pokątnik złowieszczek przystosował się do życia w środowisku przekształconym przez człowieka. Występuje głównie w miejscach ciemnych i wilgotnych takich jak cmentarze, magazyny, młyny, piwnice, spiżarnie, stajnie i szopy. Czasami pokątnik złowieszczek pojawia się również w piekarniach na resztkach mąki lub w innych miejscach w których znajduje się mąka. Ze względu na to, że pokątnik złowieszczek nie rozwija się masowo zazwyczaj nie powoduje on poważnych szkód.
W środowisku naturalnym pokątniki zasiedlają głównie obszary otwarte powiązane z norami zajęczaków lub gryzoni. W Polsce jest to głównie dolina Noteci na terenie której pokątniki rozmnażają się w norach gryzoni i brzegówek i żywią się odchodami wymienionych zwierząt oraz martwą materią roślinną która porasta okolice dębów.
Pokątnik złowieszczek występuje głównie w Eurazji. Wschodni obszar jego występowania pokątnika rozciąga się aż do Iranu i Turkmenistanu. Na terenie Europy zasięg występowania pokątnika jest bardzo szeroki. Obejmuje on Anglie, Austrie, Belgie, Białoruś, Bułgarie, Chorwacje, Czechy, Danie, Estonie, Finlandie, Francje, Grecje, Hiszpanie, Holandie, Islandie, Liechtenstein, Litwę, Łotwę, Niemcy, Norwegie, Polskę, Rumunię, Rosje, Słowacje, Słowenie, Szwecje, Szwajcarie, Ukrainę i Węgry.
W Azji pokątnik złowieszczek występuje na Kaukazie (Gruzja, Azerbejdżan i Armenia), w krajach bliskiego wschodu (Turcja, Irak i Iran) oraz w Azji środkowej (Turkmenistan). Zawleczony został przez człowieka do Ameryki Północnej.
Co je pokątnik złowieszczek – żerowanie owada
Za równo larwy jak i osobniki dorosłe pokątnika żywią się martwą materią organiczną.
Pochodzenie nazwy pokątnika
Przydomek złowieszczek pokątnik zawdzięcza faktowi, że w przeszłości wierzono, że spotkanie tego owada w domostwie zwiastuje zgon jednego z jego mieszkańców. Wierzenia te były bezpodstawne ponieważ owady te nie zagrażają człowiekowi. Nazwy tego owada w innych niż polski językach brzmią nie mniej złowieszczo. Na przykład po włosku nazywany on jest L’annunciatore della morte co można przetłumaczyć na polski jako oznajmiacz lub zapowiadacz śmierci.
Zwyczaje pokątników
Aktywność pokątników przypada głównie na godziny nocne i wieczorne. Za dnia przebywają one wewnątrz swoich kryjówek. Zaniepokojone pokątniki nieruchomieją, a następnie unoszą odwłok i wydzielają substancje zapachowe o działaniu odstraszającym.
Rozwój pokątników
Rozwój larw pokątnika trwa od 9 do 16 miesięcy, a poczwarek od 20 do 35 dni. Tydzień po przepoczwarzeniu się następuje opuszczenie kolebek poczwarkowych przez larwy pokątnika.
Częstotliwość występowania pokątników
Pokątnik złowieszczek w Polsce nie powoduje znacznych szkód ponieważ występuje rzadko i jest uważany za gatunek zagrożony.
Zmniejszenie liczebności pokątników ma miejsce na terenie całej Europy. Spowodowane jest to głównie zmniejszeniem ilości wilgotnych, chłodnych przechowalni z klepiskiem będących ich głównymi siedliskami.