Wesz ludzka (Pediculus humanus) – gatunek wszy przynależący do rodziny Pediculidae. Insekt ten pasożytuje na człowieku, przyczyniając się do powstawania tzw. wszawicy. Co kluczowe — niegdyś był dzielony na dwa, osobne podgatunki — wesz głowową (Pediculus humanus humanus) oraz wesz odzieżową (Pediculus humanus corporis). Obecnie podział ten nie obowiązuje, a entomolodzy wskazują, że jest to jeden gatunek, mieszczący się w zakresie tzw. zmienności gatunkowej. Zatem, jak wygląda wesz ludzka? Jakie elementy mogą zwiastować jej obecność? Jak zwalczać wszy ludzkie i ile żyje wesz ludzka? Odpowiadamy!
Jak wygląda wesz ludzka?
Wesz ludzka jak wygląda? Jej budowa ciała charakteryzuje się nieco spłaszczonym grzbietem, niewielką głową i dość długim tułowiem (podobnie jak pchła ludzka). Przeważnie samiec jest mniejszy od samicy, która maksymalnie mierzy około 5 mm. Prawie milimetrowe jaja wszy są przyklejane do włosów, gdzie zaczynają się rozwijać. Liczba składanych jaj wynieść może nawet 100, a ich rozwój trwa kilkanaście dni.
Wesz ludzka to gatunek występujący praktycznie w każdym klimacie, na całym świecie. Ze względu na swoją budowę — jest w stanie przemieszczać się tylko po jednym włosie człowieka.
Odwszawianie nie jest łatwym zadaniem, co budzi sporo niepokoju — zwierzęta pasożytnicze są bowiem wyjątkowo niebezpieczne.
Skąd się biorą wszy ludzkie?
Najczęściej wesz możemy spotkać we włosach w okolicy uszu oraz na dolnej części głowy. Niewykluczone jest także jej występowanie na plecach czy karku.
Wszy ludzkie skąd się biorą? Najczęściej insekty przenoszone są poprzez bezpośredni kontakt z innym nosicielem. Z tego też względu najchętniej atakują dzieci uczęszczające do przedszkoli i innych placówek edukacyjnych. Wszy mogą być także przenoszone poprzez współdzielenie przedmiotów, tj. k czapki, opaski na włosy, grzebienie, szczotki, słuchawki, poduszki. Obala to tym samym mit, że pasożyty te są wyłącznie wynikiem braku higieny.
Wesz ludzka — cykl rozwojowy
Łącza długość życia dorosłego osobnika wynosi około 30 dni. Przez cały ten czas samica składa jaja, dając w skali miesiąca nawet 300 gnid. To z nich, po tygodniu, wylęga się larwa, która linieje i w 17 dniu życia staje się osobnikiem zdolnym do reprodukcji. Co ciekawe — poza nosicielem wsza nie jest w stanie przetrwać dłużej, niż 48 h.
Stadia rozwoju wszy ludzkiej
Cykl życiowy wszy ludzkiej podzielić można na trzy etapy:
- Jajo, czyli tzw. gnida, wyróżnia się niewielkimi, owalnymi rozmiarami (do 0,8 mm). Zwykle intubuje się w ciemnym i ciepłym miejscu, gdzie przebywa przez 6-9 dni.
- Nimfa — lub wesz ludzka larwa — drugie stadium, rozpoczynające się po wykluciu z jaja. Przypomina swoim kształtem i formą dorosłą wesz, przechodząc przez trzy fazy nimfalne. Każde z nich trwa maksymalnie 9 dni.
- Dorosła wesz — osiąga długość do 3 mm. Jest to ostatnie stadium rozwojowe, w którym to wsza zyskuje zdolność do rozmnażania. Zarówno samice, jak i samce są w stanie przeżyć do 4 tygodni.
Wszy ludzkie objawy
Człowiek, na którego ciele występują wszy, doświadcza przeróżnych zmian skórnych oraz reakcji alergicznych. Oprócz tego insekt może doprowadzić do zniszczenia naskórka, przyczyniając się do wystąpienia wielu infekcji.
Wszy ludzkie — objawy, które pozwolą zdiagnozować jej występowanie, sprowadzane są głównie do swądu (nie należy go jednak mylić z innymi schorzeniami, tj. świerzb ludzki). Oprócz tego bardzo często pojawiają się strupy i rany na skórze. Ukłucia wywołane przez wszy mogą powodować również wysypkę oraz gorączkę.
Wszawica to choroba spowodowana zagnieżdżeniem się wszy na skórze człowieka. Niejednokrotnie kojarzy nam się ona z nieprzestrzeganiem higieny osobistej oraz z brudem. Jednak nie zawsze wszy zagnieżdżają się u ludzi, którzy nie przestrzegają higieny. Bez wątpienia brud sprzyja rozwojowi insektów, jednak nie to warunek.
Jeśli człowiek przebywa często w dużych skupiskach ludzi, jest szczególnie narażony na zarażenie i wystąpienie chorób, wywołanych przez np. szkodniki sanitarne.
Wesz ludzka choroby — jakie przenosi?
Wesz ludzka pasożytuje nie tylko na skórze głowy, ale także na całym ciele, narażając organizm na występowanie wielu objawów i chorób. Wśród tych najczęściej diagnozowanych, wymienia się:
- dur powrotny,
- tyfus plamisty,
- dżuma,
- gorączka okopowa.
Zaraźliwość była na tyle duża, że w pierwszej połowie XX wieku podjęto wiele badań, które miały na celu wprowadzić skuteczną formę leczenia. Prekursorem był m.in. polski biolog — Rudolf Weigl.
Wesz ludzka — leczenie
Wszy ludzkie — leczenie bazuje na profesjonalnych, specjalistycznych preparatach, które w znacznej większości są dostępne bez recepty. Ich forma pozwala na zewnętrzne wcieranie substancji w suchą skórę.
Najczęściej są to:
- preparaty silikonowe (cyklometikon-5 lub dimetikon),
- preparaty chemiczne (benzoesan benzylu lub permetryna),
- preparaty ziołowe (kwas octowy, etanol i olejki eteryczne).
Jeśli wszy ulokowały się we włosach — konieczne jest ich wyczesywanie za pomocą dedykowanego grzebienia o gęstych ząbkach.
Wesz ludzka — zwalczanie
Oprócz powyższych preparatów niezwykle ważne jest zachowanie higieny. Eksperci rekomendują, aby wyprać ubranie, pościel, koce i wszelkie elementy, które miały kontakt z tymi niewielkimi robakami. Co ważne — należy zrobić to w temperaturze minimum 60°C.
Dodatkowo dla większej efektywności należy przeprowadzić profesjonalny zabieg dezynsekcji, który docelowo dotyczyć ma całego wnętrza. Dzięki niemu oczyścisz tapicerkę na fotelach czy kanapach, ale także trudno dostępne zakamarki i szpary, które mogą być miejscem bytowania i rozmnażania innych insektów.
Czego nie lubią wszy ludzkie?
Aby odpowiedzieć na pytanie: ”wszy ludzkie, jak się ich pozbyć?”, wskazujemy czynniki i substancje, które mogą stanowić za podstawę wszelkich, domowych metod dezynsekcyjnych. Mowa tu o:
- wysokiej temperaturze — rekomenduje się suszenie i pranie tkanin w możliwie jak najwyższej temperaturze,
- specjalistycznych środkach — skoncentrowanych na zwalczaniu wszawicy,
- olejach — głównie oleju kokosowym i oleju z drzewa sandałowego, które służą za bazę do tworzenia domowych środków czyszczących,
- mydle — zwykłe, szare mydło, które dodaje się do prania lub do wanny może pomóc w walce z nieproszonymi insektami.
Masz pasożyty w domu? Mikroskopijne robaczki w domu opanowały Twoją spiżarnię i kuchnię? Zaufaj naszemu doświadczeniu — wybierz Insektpol i zwalcz nieproszonych gości!