Opracowanie prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz
Karaczan prusak (Blatella germanica)– anatomia
Karaczan prusak (Blatella germanica), zwany też karaluchem, karakonem czy francuzem, pochodzi prawdopodobnie z okolic Azji, skąd po całym świecie został rozprzestrzeniony przez ludzi i w transporcie z produktami i na opakowaniach.
Jak wygląda prusak?
Samiec prusaka jest brunatnożółty z jaśniejszymi czułkami i nóżkami.
Samica prusaka jest troszkę ciemniejsza.
Na jego głowie znajdują się cienkie, długie, biczykowate czułki zbudowane z licznych członów. Czułki te są w ciągłym ruchu i insekty te bardzo często je czyszczą.
Prusak bez problemu może poruszać się po gładkich i pionowym powierzchniach, ponieważ jego stopy są uzbrojone w przylgę i pazurki. Prusak nie fruwa choć ma dobrze wykształcone skrzydła. Używa skrzydełek do lotu szybowcowego lub jako spadochronu przy spadaniu z dużych wysokości. Larwy prusaka mają silnie spłaszczone ciało, co ułatwia mu przechodzenie przez szczeliny, bytowanie w trudno dostępnych miejscach, w szparach, pod listwami podłogowymi, w pobliżu rur kanalizacyjnych i w wentylacjach.
Sprawdź również: Prusak a karaluch
Tryb życia prusaka – gdzie bytuje?
Karaczan prusak występuje gromadnie, najczęściej spotkać go można w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem. Karaczany w tylnym jelicie produkują feromon agregacyjny i związek ten dostaje się do odchodów samców i samic. Odchody wabią inne osobniki.
Samice karaczana są mniej ruchliwe niż samce. Dlatego Samce częściej przebywają poza kryjówkami, wędrują w poszukiwaniu wody, pokarmu i samic. Ruchliwość samców karaczana widoczna jest już w stadium larwalnym.
O określonej porze doby odbywa się zwykle kojarzenie się i kopulacja. W przypadku samców karaczana amerykańskiego zwiększoną aktywność można zauważyć o zmroku, gdzie samice nie wykazywały największej aktywności o tej porze doby.
Biologia tych owadów jest taka, że samica w ciągu życia składa do 4-8 kokonów (najczęściej 6).Nierzadko bywa, iż ooteka jest formowana przez samicę, która nie była zapłodniona, ale z jaj będących w takim kokonie nie wylęgają się larwy. Z pękniętej ooteki wychodzi 30-40 małych, bardzo jasno ubarwionych larw.
Prusaki a karaluchy
Prusaki i karaluchy to dwie odrębne grupy owadów, choć czasem są mylone ze względu na podobieństwo wyglądu. Prusaki, należące do rzędu karaczanów, charakteryzują się zazwyczaj smukłym ciałem, długimi czułkami, i są aktywne głównie w nocy. Zasiedlają obszary wilgotne, takie jak kuchnie i łazienki, preferując wysoką wilgotność, a niektóre gatunki mogą być bardziej wybredne w diecie, w tym skłaniające się ku składnikom roślinnym.
W przeciwieństwie do prusaków, karaluchy to oddzielna grupa owadów, które mogą być większe, o krępym ciele. Podobnie jak prusaki, są aktywne nocą i unikają światła. Jednak karaluchy są znane ze swojej zdolności do przystosowywania się do różnych warunków środowiskowych i są mniej wybredne w diecie, zdolne do zjedzenia praktycznie wszystkiego, co jest dostępne.
Czy prusaki i karaluchy są szkodliwe?
Karaczan prusak pochodzi z krajów o ciepłym kliemacie, dlatego nie lubi niskich temperatur i jest na nie wrażliwy (-2oC zabija wszystkie stadia) i najchętniej lokuje się w szpitalach, piekarniach, magazynach, szatniach, kuchniach, zakładach gastronomicznych i innych ogrzewanych pomieszczeniach, gdzie znajdują pozostałości produktów spożywczych preferowanych przez ludzi. Szczególnie lubi owoce, marchew,ziemniaki, pieczywo, mąkę, cukier. Wybiera pokarm o jak największej zawartości wody. Owady te rozwijają się też świetnie w pomieszczeniach w których znajdują pokarm o mniejszej zawartości białka. Tak bardzo potrzebne do życia jest im białko, że często zjadają swoich pobratymców, szczególnie wtedy, gdy są słabe, okaleczone lub nie zrzuciły do końca oskórka larwalnego.
Owady prusaki występują najliczniej w wilgotnych łazienkach i kuchniach, gdzie bez problemu poszukają pokarm i wodę. Jeśli w tych pomieszczeniach nie ma jedzenia lub dostęp do wody jest ograniczony, prusaki przemieszczają się do innych pokoi mieszkalnych. Rzadko jednak prusaki opuszczają swoje kryjówki i są do nich przyzwyczajeni wyjątkiem jest niekiedy chwilowe spacernictwo w celu poszukiwania pokarmu oraz wody. W pomieszczeniach mieszkalnych spotkać je można za listwami podłogowymi, szafami, boazerią, w szczelinach ścian, pod lodówkami, kuchenkami i za zlewozmywakami.
Czy prusaki przenoszą choroby?
Szkodliwość prusaków polega na zanieczyszczaniu produktów spożywczych wylinkami, odchodami, pleśniami i bakteriami co jest przyczyną psucia i gnicia produktów. Prusaki odgrywają istotną rolę w “transporcie” przenoszeniu chorób wirusowych i bakteryjnych (dżuma, trąd, biegunka, gruźlica, cholera i inne) no i pasożytów (glisty). Dużym problemem jest to że często jest też infestacja tego owada obiektach użyteczności publ. w szpitalach i uczestniczą w szerzeniu się zakażeń wewnątrzszpitalnych. Niekiedy mogą też być przyczyną powstawania alergii u człowieka. Poważna infestacja i zgromadzone w dużej liczbie prusaki wydzielają charakterystyczny, niemiły zapach który już na wejściu do lokalu jest wyczówalny.
Jak zwalczać szkodniki prusaki?
Zwalczanie prusaków może wymagać zastosowania różnorodnych metod, zarówno chemicznych, jak i niechemicznych.
Skuteczne metody zwalczania prusaków
- Aerozole i środki chemiczne:
Na rynku dostępne są różne aerozole i preparaty chemiczne przeznaczone do zwalczania prusaków. Są one skuteczne, ale należy z nimi ostrożnie postępować, aby uniknąć narażenia na substancje chemiczne.
- Pułapki i środki mechaniczne:
Pułapki klejące mogą być skuteczną metodą zwalczania prusaków. Umieszcza się je w miejscach, gdzie prusaki są aktywne, a one przyklejają się do klejącej powierzchni. Usuwanie jaj prusaków i kokonów za pomocą odkurzacza może pomóc w kontrolowaniu populacji.
- Środki domowe i naturalne:
Stosowanie substancji domowych, takich jak proszek boraksu, kreda, czy sproszkowana kawa, może odstraszać prusaki. Olejek z mięty pieprzowej lub cytrynowy rozpuszczony w wodzie może działać odstraszająco.
- Dbanie o czystość i utrzymanie porządku:
Prusaki lubią się ukrywać w miejscach zanieczyszczonych, dlatego ważne jest utrzymanie czystości w kuchniach, łazienkach i innych obszarach, gdzie się pojawiają. Usuwanie resztek jedzenia, utrzymanie suchych powierzchni i naprawianie wszelkich wycieków wody może pomóc w zmniejszeniu atrakcyjności środowiska dla prusaków.
- Profesjonalna dezynsekcja:
W przypadku poważnego problemu z prusakami, skonsultuj się z profesjonalnym firmą ds. zwalczania szkodników. Specjaliści mogą zastosować skuteczne metody chemiczne i środki, dostosowane do konkretnego rodzaju prusaków i stopnia infestacji.
Masz problem z karaczanami? Skontaktuj się z nami, jesteśmy specjalistami w zwalczaniu karaczanów i odpowiemy na wszystkie twoje pytania!