Pająki w Polsce nie są tak niebezpiecznymi i jadowitymi stworzeniami, jak te, które spotkać można w np. Ameryce czy Afryce. Nie oznacza to jednak, że pojawianie się ich na naszej drodze — np. w lesie, na łące, w mieszkaniach — całkowicie pozbawione jest ryzyka. Wśród setek gatunków, które żyją na terenie kraju, pojawiają się okazy szczególnie aktywne i chętne do ataku. Ugryzienie niektórych z nich wywołać może listę nieprzyjemnych i niepokojących objawów. Zatem, jakie pająki w Polsce gryzą? Jak rozpoznać to ugryzienie? Czy jedno ukąszenie zwiastuje, że konieczna będzie dezynsekcja? Odpowiadamy poniżej.
Czy pająki w Polsce gryzą?
Powszechnie panuje mit, jakoby tylko najgroźniejsze pająki — np. te, zamieszkujące Australię — były zdolne do gryzienia i szerzenia zagrożenia. Jest to dość mylące, ponieważ z biologicznego punktu widzenia wszystkie pająki mają zdolność do gryzienia. Te, bytujące w naszym kraju, mają na szczęście tak niewielki aparat gryzący, że rzadko kiedy są w stanie przebić się przez skórę człowieka. Nie zmienia to jednak faktu, że współcześnie istnieją pająki, które gryzą w Polsce.
Ukąszenie przyjmuje postać dwóch, równoległych kropek, które umiejscowione są w odległości do 2 mm od siebie. Dodatkowo może pojawić się zaczerwienienie, opuchlizna, a w skrajnych przypadkach nawet ból.
Jakie pająki gryzą w Polsce?
W naszym kraju żyje ponad 800 gatunków pająków. Niektóre z nich są szczególnie aktywne i atakują wyjątkowo chętnie. Pająki w Polsce, które gryzą, to m.in.:
- Sieciarz jaskiniowy (Meta menardi z rodziny kwadratnikowatych i podrodziny czaikowatych). Osiąga długość około 12 mm (samce) lub 17 mm (samice). Na powierzchni rudawo-brązowego korpusu widać jamki oraz rudawe szczękoczułki. Niezwykle charakterystyczne są czarniawe, obrączkowane lub nakrapiane odnóża. To na nich znaleźć można także czarne kolce. Zdolność do gryzienia i pozostawiania jadu to m.in. zasługa czterech, dużych zębów na krawędziach przednich i czterech, małych zębów na krawędziach tylnych. Spotkać go można głównie w Ojcowskim Parku Narodowym.
- Kątnik domowy (Eratigena atrica z rodziny lejkowcowatych). Popularne gryzące pająki żyjące w Polsce. Osiągają do 10 mm długości. Wyróżniają się pierścieniowymi odnóżami, na których pojawić się mogą kropki oraz żółtą przepaską środkową, którą dostrzec można na przedzie brązowej opistosomy. Pająk posiada także dwa, symetryczne pasy na grzbiecie. Jego zdolność do gryzienia jest zasługą 6-7 zębów. Spotkać go można zwłaszcza w nocy — zarówno w domach, jak i w kwietnikach, piwnicach i na działkach.
- Tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi pająk sieciowy z rodziny krzyżakowatych). Samice osiągnąć mogą nawet 25 mm długości. Jak sama nazwa wskazuje — owad wyróżnia się pasiastym ubarwieniem i srebrzystym odwłokiem. Ze względu na swoją pospolitość — w 2011 roku przestał być objęty ochroną. Obecnie spotkać go można w niemalże całej Polsce — ze szczególnym naciskiem na tereny porośnięte wysoką trawą, na nieużytkach, przy zbiornikach wodnych, a także w krzewach owocowych (głównie w malinach).
- Kolczak zbrojny (Cheiracanthium punctorium z rodziny zbrojnikowatych). Osiągać może do 15 mm długości (w przypadku samic). Wyróżnia się żółtawym, zielonym lub czerwonym karapaksem oraz zielonkawymi odnóżami. Nierzadko, gdy pojawiają się czerwone robaki w domu, te na pierwszy rzut oka mylone są z kolczakiem. Spotkać go głównie można na ciepłych, otwartych terenach — w krzewach, zaroślach, niedaleko łąk, a także na poboczach. Najbardziej agresywne są młode samice, które bronią jaj.
- Pająk topik (Argyroneta aquatic z rodziny topikowatych). Osiąga zwykle do 15 mm długości. Całe swoje życie spędza w wodzie, dlatego też spotkać go można przy jeziorach i w zbiornikach wodnych — wyłącznie w czasie ciepłych miesięcy. Wyróżnia się owłosionym odwłokiem oraz brązowawym umaszczeniem. Atakuje głównie wieczorami i nocą — w dzień spędza większość czasu pod wodą.
Gryzący pająk w Polsce — zagrożenie
Sieciarz jaskiniowy posiada jad, który może wywoływać ból i opuchliznę w miejscu ugryzienia. Objawy te przypominają użądlenie osy, ale toksyczność wstrzykiwanej substancji jest bardzo niewielka.
Podobnie w przypadku tygrzyka paskowanego, którego jad nie zagraża zdrowiu. Co więcej — pająk ten jest wyjątkowo łagodny, rzadko kiedy atakuje, a ugryzienia ze statystycznego punktu widzenia są mało prawdopodobne.
Dużo bardziej niebezpieczny jest kolczak zbrojny, którego ukąszenie wywołuje objawy przypominające zatrucie. Dodatkowo powodować może ból i stan zapalny, który jest efektem wstrzykiwania hemolizyny (substancji, która wpływa na rozpad erytrocytów). U człowieka wywołać to może osłabienie, dreszcze i długotrwałe bóle mięśni, które utrzymują się przez nawet dwa tygodnie. Nierzadko to on kwalifikowany jest jako najgroźniejszy, gryzący pająk w Polsce.
Nieco łagodniejszy jest topik, który jako drapieżnik wywołuje opuchliznę i miejscowy ból. Podobne objawy dać może ugryzienie pluskwy, co nierzadko jest czynnikiem błędnej diagnozy oraz niewłaściwego rozpoznania (a tym samym zastosowania nieodpowiednich środków).
Znasz już odpowiedź na pytanie: czy pająki w Polsce gryzą? Mając powyższą wiedzę, z łatwością rozpoznasz ślad po takim ataku (który jest inny niż np. ugryzienie karalucha) oraz zastosujesz odpowiednie środki łagodzące ból.