Karaluchy są powszechnie występującymi na całym świecie owadami. Karaluchy są znane ze swojej zdolności do przetrwania w różnych warunkach oraz elastyczności żywieniowej. Obie te rzeczy sprawiają, że są one przystosowane do życia w różnych środowiskach. Karaluchy są obecne na całym świecie, w miastach i dżunglach. Karaluchy są klasyfikowane jako szkodniki, ponieważ mogą przenosić choroby, zanieczyszczać żywność i powodować alergie Wartym uwagi jest fakt, że karaluchy to jedne z najstarszych i najbardziej odpornych owadów na ziemi. Ich zdolność do przetrwania w trudnych warunkach sprawia, że są trudne do samodzielnego zwalczania i łatwo asymilują się w każdym środowisku.

Jak wygląda karaluch?

Karaluchy to bardzo charakterystyczne owady, dzięki czemu chyba każdy wie, jak wygląda karaluch. Karaluchy mierzą przeważnie 2 do 3 cm, choć występują i większe gatunki, osiągające do 5 cm długości. Karaluch ma spłaszczone, owalne ciało, wydłużone wzdłuż osi grzbietowo-brzusznej. Jest ono pokryte twardym chitynowym pancerzem, który chroni wrażliwe narządy owady i zapewnia mu odporność na trudne warunki chemiczne i biologiczne.

W zależności od gatunku karaluchy przybierają kolor brązowy, czarny z odcieniami szarości. Ich pancerz może być gładki bądź pokryty prążkami lub plamkami. Jedna z najbardziej charakterystycznych cech karalucha to jego ukryta pod pancerzem głowa z długimi czułkami. Karaluchy mają sześć nóg, które są wyposażone w ostre, hakowate pazurki. Pozwalają one im na wspinanie się po różnych powierzchniach.

Zobacz, jak wyglądają inne insekty, mieszkające w naszych domach.

Czy karaluchy latają?

Nie, karaluchy nie latają. Mimo że posiadają długie, błoniaste skrzydła, to są one używane do innych celów niż latanie.

Skrzydła u karalucha pełnią pomocniczą funkcję spadochronu. Karaluchy używają skrzydeł np. wtedy, kiedy skaczą w dół. Skrzydła pozwalają im bezpiecznie lądować oraz szybować.

Karaluchy wykorzystują także skrzydła do obrony i ucieczki w przypadku zagrożenia. Dzięki nim mogą wzbić się na chwilę w powietrze, znajdując nową kryjówkę.

Skrzydła u niektórych gatunków karaluchów odgrywają rolę w życiu godowym. Samce używają skrzydeł do wydawania dźwięków, którymi przyciągają samice.

Karaluchy: rodzaje

Na całym świecie występuje około 4500 gatunków karaluchów. W zdecydowanej większości zamieszkują one kraje tropikalne, w których są doskonałe warunki do ich rozwoju: jest ciepło i wilgotno. W Polsce najczęściej możemy spotkać dwa rodzaje owadów, należące do tego samego rzędu karaczanów. Pierwszy z nich to karaczan wschodni (karaluch), a drugi to karaczan prusak (prusak). Ze względu na podobną budowę ciała, oba rodzaje owadów są często ze sobą mylone. Jednym z prostszych sposobów na odróżnienie karalucha od prusaka jest kolor i wielkość. Karaluchy mają ciemniejszy kolor, a prusaki mają żółto-brązowe zabarwienie. Pod względem rozmiaru karaluchy są większe od prusaków, które mają do 15 mm długości. Zarówno karaluchy, jak i prusaki to synantropijne gatunki owadów. Oznacza to, że bardzo łatwo dostosowują się do warunków życia człowieka.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: karaluch a prusak — jak je rozróżnić?

Skąd się biorą karaluchy?

Karaluchy to owady, które z łatwością mogą pokonywać duże odległości. Najchętniej przemieszczają się pod osłoną nocy, niezauważone przez ludzi i inne zwierzęta. Właśnie nocą mamy największe szanse na przypadkowe spotkanie karalucha na podłodze w kuchni lub łazience. Zaskoczeni tym widokiem próbujemy zdeptać owada kapciem lub szukamy gazety, którą możemy go uderzyć. W większości przypadków nie udaje się to. Karaluchy są bardzo szybkie, a jeśli nawet już w niego trafimy, to mocny chitynowy pancerz zapewnia mu dobrą ochronę.

Sprawdź skąd pojawia się karaluch w domu

Sąsiednie mieszkania. Jeżeli w bloku lub kamienicy są zaniedbane mieszkania, pustostany lub mieszkania tzw. zbieraczy, bardzo prawdopodobne, że znajdują się w nich także karaluchy. Im większa jest ich infestacja lub kiedy zaczyna im brakować pokarmu, zaczynają one szukać nowych miejsc bytowania, wędrując po całym budynku. Jest to bardzo niebezpieczne zjawisko, które sprawia, że dezynsekcja będzie musiała być przeprowadzona we wszystkich mieszkaniach, a nie tylko Twoim.

Otwarte okna. Jeśli w pobliżu budynku znajdują się śmietniki lub czynne zsypy na śmieci, mogą tam przebywać również karaluchy. Bezpośrednia odległość i otwarte okna stanowią zachętę do tego, aby karaluchy przedostawały się do środka mieszkania. Nawet jeden karaluch może być potencjalnie groźny, ponieważ pozostawia on za sobą ślad feromonowy, wyczuwalny przez inne osobniki. Podążają one nim, wzmacniając go. Im mocniejszy zapach feromonów, tym więcej karaluchów przyciąga, wskazując im bezpieczne miejsce do zakładania kolonii.

Stare przedmioty. Osoby wnoszące do domu stare przedmioty, w tym meble lub antyki, mogą w ten sposób przynieść z nimi karaluchy lub inne owady. Co zrobić, aby zminimalizować to ryzyko? Zaleca się np. pozostawienie takich przedmiotów w kwarantannie w bezpiecznym miejscu, na zewnątrz pod zadaszeniem lub w osobnym, szczelnie zamykanym pomieszczeniu.

Jak sprawdzić, czy w domu są karaluchy?

Jest kilka skutecznych sposobów, pozwalających sprawdzić, czy są karaluchy w domu.

Nocne obserwacje. Karaluchy są aktywne głównie w nocy. Aby potwierdzić ich obecność, należy obserwować nocą miejsca, w których mogą się znajdować. Najczęściej są to pomieszczenia z pożywieniem, czyli kuchnia, spiżarnia, ale także łazienka lub piwnica. W dojrzeniu owadów pomoże latarka dająca mocny snop światła, którym należy oświetlać podłogę.

Ślady odchodów. Karaluchy pozostawiają po sobie odchody. Są one małe, czarne i przypominają fusy kawy lub ziarna zmielonego pieprzu. Można je znaleźć w pobliżu miejsc, w których mogą się ukrywać: szafkach kuchennych, łazienkowych, pod zlewem i za lodówką.

Zapach. Karaluchy wydzielają specyficzny, nieprzyjemny zapach. Jeśli w domu występuje silna woń, której nie można przypisać innym źródłom, może to wskazywać na obecność karaluchów.

Ślady jedzenia. Znajdując w pobliżu koszy na śmieci lub półek z jedzeniem tłuste ślady, lub resztki śliny, może to wskazywać, że wcześniej były tam karaluchy. Takie ślady mogą też znajdować się na blatach kuchennych i parapetach — wszędzie tam, gdzie znajduje się jakiekolwiek jedzenie. Jeśli znalazłeś takie ślady w kuchni, konieczna jest jej dezynfekcja.

Puste łuski jajowe. Karaluchy składają jaja w miejscach, w których się ukrywają. Po wykluciu się jaj pozostają po nich puste łuski. Najczęściej można je znaleźć wewnątrz szafek, szparach pomiędzy meblami i innych zakamarkach.

Jak pozbyć się karaluchów?

Czy istnieje prosty i skuteczny sposób na karaluchy? Niestety nie. Są to owady bardzo odporne na środki owadobójcze dostępne w sprzedaży detalicznej. Ich użycie może przynieść krótkotrwałe efekty, ale po pewnym czasie karaluchy pojawiają się ponownie. Dlaczego? Ponieważ wcześniej zdążyły znieść jaja, z których po około 2-3 miesiącach wykluwają się larwy. Podczas gdy dorosłe osobniki zostały wyeliminowane przez środek owadobójczy, w międzyczasie dorastały larwy, ponownie infestując mieszkanie. Jedyna skuteczna metoda na całkowite pozbycie się karaluchów oraz ich jaj to profesjonalne zwalczanie karaluchów. Używane do tego celu opryski, zamgławianie lub działanie parą, eliminuje karaluchy dorosłe, jak również ich jaja oraz larwy.

Czego nie lubią karaluchy?

O ile samodzielna walka z karaluchami może być długotrwała i z góry skazana na niepowodzenie, o tyle łatwiej jest zapobiegać ich pojawieniu się w domu. Pomoże w tym utrzymywanie porządku i czystości, tak by karaluchy nie znajdowały jedzenia i mieszkanie nie było dla nich atrakcyjnym miejscem do bytowania. Uszczelnienie szpar, zabezpieczenie otworów, przechowywanie żywności w prawidłowy sposób, regularne sprzątanie. Te sposoby na karaluchy sprawdzają się także w przypadku innych owadów, mogących infestować mieszkania i domy.

Domowe sposoby na karaluchy

Chcesz się dowiedzieć jak pozbyć się karaluchów domowymi sposobami? Czy takie w ogóle istnieją i warto je stosować? W przypadku pojedynczych karaluchów, które udało nam się zauważyć, jak najbardziej warto je zastosować. Jednocześnie należy pamiętać, że w międzyczasie samice karaluchów mogą składać w kryjówkach jaja. Zatem samo wyeliminowanie dorosłych osobników to nie wszystko. Konieczne będzie znalezienie kryjówek karalucha i sprawdzenie, czy są tam jaja, a jeśli tak, to usunięcie również ich.

Gotowe pułapki z klejem. W sklepach dostępne są różnego rodzaju pułapki pokryte bardzo mocnym klejem. Może on wabić karaluchy, które wchodząc na warstwę kleju, nie będą już w stanie z niego uciec. Pułapki należy stosować w większej ilości, rozkładając je w miejscach, w których karaluchy potencjalnie mogą się znajdować.

Soda oczyszczona i cukier puder. Wymieszaj równą ilość sody oczyszczonej i cukru pudru. Umieścić należy mieszankę w płytkich naczyniach, w miejscach, w których mogą pojawiać się owady. Cukier przyciągnie karaluchy, a soda oczyszczona spowoduje wydzielanie się dwutlenku węgla w ich organizmach, co powoduje ich śmierć.

Olejek miętowy. Karaluchy nie lubią zapachu mięty. Wylej kilka kropel olejku miętowego na wacik lub chusteczkę i umieść je w kuchni i spiżarni. Będzie to działać w sposób odstraszający na karaluchy. Można także dodać kilka kropel olejku miętowego do wody i spryskiwać nim powierzchnie blatów, podłóg i wnętrza szafek, aby zniechęcić karaluchy do pojawiania się w nich.

Kwas borowy. Jest on skutecznym domowym środkiem przeciwko karaluchom. Niewielką ilość należy umieścić w miejscach przebywania karaluchów, ale poza zasięgiem dzieci i zwierząt domowych. Najlepsze kryjówki dla karaluchów to przestrzenie za lodówkami, piekarnikami, pod zlewami i za kubłami na śmieci.

Zabezpieczenie okien. Jeżeli w pobliżu Twojego domu lub mieszkania znajdują się kubły na śmieci, lub wiaty śmietnikowe, zaleca się założyć w oknach moskitiery. Utrudni to karaluchom i innym owadom dostanie się do środka mieszkania.

Czy karaluchy są groźne?

Niestety tak, karaluchy są groźne dla człowieka, ponieważ mogą sprowadzać na niego różne zagrożenia, takie jak groźne choroby i wirusy, zanieczyszczając przy tym żywność, powodując alergie, a także uszkadzając elementy budynku.

Karaluchy szukając żywności w kuchni, mogą ją zanieczyszczać swoimi odchodami, śliną oraz jajami i larwami. Bakterie wniesione przez karaluchy do żywności zwiększają ryzyko zatrucia pokarmowego.

Karaluchy mają silną żuchwę, którą bez trudu przegryzają tkaniny, papier, drewno, a także przewody elektryczne.

Przebywając w brudnych miejscach, mogą na swoich pancerzach przenosić różnorodne alergeny, uczulające mieszkańców domu. Najczęstsze reakcje alergiczne na karaluchy to katar, kaszel, wysypki skórne i astma.

Jakie choroby przenoszą karaluchy?

Tak jak wyżej wspomnieliśmy, obecność karaluchów w domu wiąże się z ryzyka przenoszenia na ludzi niebezpiecznych chorób. Te najpoważniejsze z nich to: wirusowe zapalenie wątroby typy A, dyzenteria, salmonelloza, czerwonka, dur brzuszny, a także bakterie dżumy, gruźlicy oraz różnego rodzaju pierwotniaki, grzyby, wirusy i rotawirusy. Jak widać, karaluchy przenoszą nawet potencjalnie śmiertelne choroby, które są szczególnie niebezpieczne dla dzieci, osób w starszym wieku oraz wszystkich z obniżoną odpornością.

FAQ: karaluch w domu

Czy karaluchy wchodzą do łóżka?

W odróżnieniu od np. pluskwy, karaluchy nie żywią się krwią, dlatego nie szukają bezpośredniego kontaktu z człowiekiem i stosunkowo rzadko można je spotkać w łóżku. Pod warunkiem że przestrzegamy podstawowych zasad higieny, czyli regularnie zmieniamy pościel na czystą, kąpiemy się przed pójściem spać i nie jemy w łóżku. Okruszki jedzenia to jedna z tych rzeczy, które mogą przyciągać karaluchy, sprawiając, że zdecydują się wejść do łóżka w poszukiwaniu pokarmu.

Ile żyje karaluch?

Dorosłe karaluchy żyją średnio od 1 do 2 lat. Im łatwiejszy mają dostęp do pożywienia, tym czas ich przeżycia jest dłuższy. w ciągu całego swojego życia samica może złożyć tyle jaj, że wykluwa się z nich do 250 karaluchów rocznie. Powoduje to bardzo szybką infestację mieszkań i domów.

Czy jeden karaluch oznacza plagę?

Nie. Pojedyncze owady mogły dostać się do domu przypadkiem, np. przez otwarte okno. Jednak im dłużej będzie on przebywał wewnątrz, tym większe są szanse na sprowadzenie kolejnych osobników. Karaluchy pozostawiają ślad feromonowy, który jest drogowskazem dla innych karaluchów, wskazując im nowe miejsce przebywania. Jeśli do mieszkania dostała się samica karalucha, istnieje także ryzyko złożenia przez nią jaj.

Gdzie chowają się karaluchy?

Karaluchy to bardzo sprytne i mądre owady, które przez setki lat ewoluowały, osiągając znakomitą umiejętność chowania się. Na swoje kryjówki wybierają wszystkie trudno dostępne miejsca, w których panuje ciemność. Można je spotkać w szafkach, za meblami, pod lodówkami, w zabudowanych wnękach, a nawet w dawno nieużywanych ubraniach.